RTT en depressie 

“Depressie wordt vaak genoemd, maar zelden begrepen. Voor velen is het een stille worsteling die alles beïnvloedt. Met dit artikel wil ik een helder beeld scheppen van wat depressie echt is, waarom het ontstaat, en hoe er altijd een weg naar herstel mogelijk is.

De 2 grootste misvattingen over depressie

1) “Depressie is genetisch bepaald”

 Depressie is niet genetisch bepaald. Het kan zijn dat jouw grootmoeder en jouw moeder allebei depressief zijn geweest, maar dat betekent niet meteen dat het genetisch is en dat je er niets aan kan doen. 

Als kind, zéker tot je 7 jaar, staat de poort naar jouw onderbewustzijn gewoon volledig open. Dat is nodig om alles in sneltempo te kunnen en begrijpen; van leren eten en spreken tot begrijpen hoe de wereld in elkaar zit. Wanneer er iets gebeurt waarvan een kind niet goed weet hoe het moet reageren, kijkt het kind eerst naar de ouders om betekenis te geven aan wat er gebeurd is. Maar stel nu dat de ouder depressief is, alles heel donker inziet, niet uit de zetel of uit bed geraakt, moedeloos is, niet voor zichzelf zorgt, wordt ook dit opgenomen door het kind. 

De eerste overtuiging dat het kind begint te creëren is: “Mijn mama/papa is droevig (of boos, slechtgezind,…) omdat ik niet genoeg ben. Ik hoor het zonnetje in huis te zijn en mijn mama en papa blij te maken. Als ik genoeg zou geweest zijn, zou mijn mama/papa wél blij zijn, dus ik ben niet genoeg.” 

Als kind ga je ook aannemen dat opgeven, niet uit bed kunnen, zeggen dat je het niet aan kunt, geloven dat iedereen jou enkel wilt om wat je voor hen kunt doen, normaal is. Daarmee creëer je ook erg negatieve overtuigingen, waardoor je je slecht gaat voelen, zelf ook gaat opgeven enzovoort, waardoor je op een gegeven moment gaat denken: “Ohnee, ik ben precies zoals mijn moeder/vader aan het worden” of “Ik heb dat van mijn moeder/vader”.  Ja, je hebt inderdaad dingen van jouw moeder/vader overgenomen, maar daarom is het nog niet genetisch.

Je hebt het beleefd en nu leef je het zelf. We play the part we’ve always known until that part becomes our own.De basis hiervan zijn enkel overtuigingen en gedachten, die leiden tot gevoelens en die gevoelens leiden tot acties en reacties, en die vormen dan weer de situaties waarin je je bevindt en de realiteit die je daarmee creëert. Dat betekent ook dat het niet in steen gegraveerd is en dat je er ook weer terug uit kan klimmen, mits met wat hulp van mij of een andere therapeut. 

2) “Bij depressie mis je gewoon bepaalde stofjes in je brein”

Het is niet puur omdat je ze mist dat je depressief bent. De allerbelangrijkste taak van jouw brein is om je veilig te houden op aarde, maar daarvoor heeft het wel informatie nodig. Hoe jij je over eender welk voelt is afhankelijk van de woorden die je tegen jezelf zegt en de beelden die jij in je hoofd vormt én je brein luistert naar waar jij pijn en plezier aan linkt. Het neemt je weg van hetgeen waar jij pijn aan linkt en brengt je toe naar hetgeen waar jij plezier aan linkt. En elke gedachte en beeld dat je vormt in je hoofd leidt tot een emotionele en fysieke reactie. Denk jij sombere gedachten, dan zal je brein geen blije stofjes zoals serotonine en dergelijke aanmaken.

Het is de kunst om jezelf te herprogrammeren zodat je opnieuw plezier linkt aan naar buiten komen met je hond, mensen te ontmoeten, om consistent actie te ondernemen om je zaak succesvol te maken of om naast je baan je passie uit te bouwen, en dat je opnieuw pijn linkt aan blijven liggen in bed. Dit vergt vaak wel hulp omdat je vaak niet bewust bent van je gedachten en met depressie is het vaak ook te zwaar om het alleen te doen, maar is absoluut mogelijk. 

De voornaamste oorzaken van depressie 

 Depressie heeft 3 hoofdoorzaken: 

1.  Harde, kwetsende, extreem kritische gedachten waarmee we onszelf neerhalen
2.  Je hartsverlangen niet volgen 
3. Eenzaamheid en gebrek aan verbinding

1) De directe oorzaak van depressie ligt vaak in de harde, kwetsende en extreem kritische gedachten waarmee we onszelf neerhalen. Deze zelfkritiek kan uitmonden in een vicieuze cirkel waarin we ons steeds waardelozer en hopelozer voelen. Het is niet zo dat depressie je negatief maakt; juist door regelmatig negatief en kritisch over jezelf te zijn, kan je in een depressieve toestand terechtkomen. Het is niet het weer, je baan, financiële situatie, uiterlijk of de houding van anderen dat je depressief maakt – het zijn de gedachten die je over jezelf hebt.

Zelfs een gebrek aan liefde is niet de directe oorzaak van depressie. Veel mensen met een depressie zijn geliefd, maar voelen dat zelf niet zo. Ze ervaren zichzelf als een last. Onderzoek wijst uit dat we onszelf duizenden negatieve boodschappen per dag kunnen geven, genoeg om zelfs de sterkste onder ons naar beneden te trekken.

Wanneer je depressief bent, voel je je slecht omdat je negatieve gedachten hebt. Je filtert het goede weg en focust enkel op het negatieve, totdat je op een punt komt waarop je alleen nog kunt zien, voelen, denken en praten over wat er zogenaamd mis is met jou. Zo blijf je vastzitten in dat negatieve zelfbeeld. Deze destructieve focus is geen bewuste keuze; het is een onbewuste gewoonte die je simpelweg als realiteit ervaart. Hierdoor lijkt het alsof er echt iets mis is met jou, terwijl je je eigenlijk zo slecht voelt omdat je jezelf bekritiseert en neerhaalt.

Het verschil tussen gelukkige en ongelukkige mensen, tussen wie zich depressief voelt en wie niet, ligt in hun denk- en gedragspatronen. Negatief denken is een slechte gewoonte, en net als alle andere slechte gewoonten, kun je deze doorbreken en vervangen door iets gezonds en opbouwends.

Dit klinkt misschien simpel, en het is zeker niet bedoeld om het verwoestende gevoel van depressie te bagatelliseren. Maar wanneer je eenmaal beseft dat depressie voortkomt uit hoe je jezelf ziet, hoe je over jezelf praat en hoe je jezelf omlaaghaalt, dan heb je de kracht om die innerlijke criticus voorgoed het zwijgen op te leggen.

2) Je hartsverlangen niet volgen is een andere, erg belangrijke factor. Soms ligt de oorzaak van depressieve gevoelens in het feit dat je niet gevolgd hebt wat je hart écht wil. Misschien droomde je er ooit van om met dieren te werken, arts te worden, op een podium te staan, maar heeft het leven je een andere richting uit gestuurd. Het gevolg? Je blijft achter met een gevoel van gemiste kansen en onvoldaanheid, en dat gevoel gaat wegen, zeker als je op een punt komt waarop je beseft dat die dromen niet meer haalbaar lijken.

Maar laat je daar niet door ontmoedigen, want het is nooit te laat om opnieuw verbinding te maken met wat je hart gelukkig maakt. Misschien bereik je het oorspronkelijke doel niet meer, maar vaak zijn er alternatieve manieren om toch voldoening en vreugde te vinden. Of het nu vrijwilligerswerk, een hobby, of iets anders is dat je hart doet zingen – die stap zetten is vaak al genoeg om de kracht terug te vinden die je dacht kwijt te zijn.

3) Eenzaamheid en gebrek aan verbinding is waarschijnlijk onze meest biologische factor in depressie, want wij als mens zijn gemaakt om in groep te leven en verbonden te zijn met anderen.

Eenzaamheid is tegenwoordig een stille epidemie. Mensen raken steeds meer los van elkaar, terwijl onze behoefte aan verbondenheid diep in ons DNA zit. Zonder die verbinding voel je je geïsoleerd, alsof niemand je echt begrijpt, en dat werkt depressieve gevoelens in de hand.

Depressie gaat vaak samen met een gevoel van afzondering, alsof je helemaal alleen staat in je worstelingen. Het ontbreken van verbinding versterkt de overtuiging dat er iets mis met je is. Net zoals eenzame opsluiting als zware straf geldt, is jezelf afzonderen van de buitenwereld een sluipende weg naar somberte. Mensen met depressie voelen zich vaak waardeloos en trekken zich terug, maar die isolatie versterkt hun leegte alleen maar.

Johann Hari, auteur van “Lost Connections”, legt uit waarom zoveel mensen zich afgesneden voelen. Verbinding is een basisbehoefte, net als veiligheid. Actief zoeken naar verbinding, door een praatje met een buur, lid te worden van een club, of vrijwilligerswerk te doen, helpt ons om weer die essentiële band met anderen te vinden.

Stel jezelf de vraag: “Wat maakt mij depressief?”