Waarom je altijd ‘ja’ zegt: het verschil tussen fawning en people pleasing uitgelegd
People pleasing is een tricky dingetje. Enerzijds heeft het elementen in zich die positief kunnen zijn en zelfs geprezen worden, maar anderzijds blijf je vaak gestresseerd en uitgeput achter. Alsof er geen grenzen meer zijn… en als er nog grenzen zijn, ga je er constant overheen.
In het land van pleasen zijn er in feite twee soorten; de alombekende people pleasing en de veel minder bekende fawning, waarbij people pleasing eerder de onschuldige en minder doordringende versie is en waarbij fawnen veel dieper gaat en een fight- or flight-achtige respons is; een respons van ons zenuwstelsel dat aanvoelt dat er gevaar dreigt.
Wat is people pleasing en wat is fawning?
Wat betekent people pleasing?
People pleasing is de gewoonte om altijd ja te zeggen en jezelf weg te cijferen in sociale, persoonlijke of professionele relaties, met als doel acceptatie en harmonie te behouden zelfs wanneer dit ten koste gaat van persoonlijke grenzen, tijd of energie.
Dit kan deels voortkomen uit sociale conditionering (zoals een behoefte aan acceptatie) of perfectionisme, en hoeft niet altijd te worden gekoppeld aan trauma.
We leren het vaak van onze ouders; enerzijds wanneer jij je ouders anderen ziet people pleasen, maar anderzijds ook wanneer bijvoorbeeld één van jouw vriendinnetjes vroeg of je met haar wilde spelen terwijl je eigenlijk geen zin had daarin, en jouw moeder zei, “Komaan, Nathalie wil met jou spelen, doe haar een plezier.”
Op zich absoluut geen probleem en het is goed om een ander plezier te doen met iets, maar de betekenis die jij er als kind uit haalde is wat van belang is. Als jij als kind er werkelijk géén zin in had en je moest het toch doen van jouw moeder, kan het goed zijn dat jij één of meerdere van deze conclusies maakte:
- Wat ik wil maakt niet uit.
- Er wordt geen rekening gehouden met mij.
- Wat een ander wil is belangrijker dan wat ik wil.
- Als ik “nee” zeg gaan ze mij niet meer leuk vinden.
- Als ik “nee” zeg, houdt mijn mama niet meer van mij.
Afwijzing voelt voor ons énorm pijnlijk omdat dit ons oer-overlevingsmechanisme raakt. Toen wij nog als bevolkingsstammen leefden was onze stam onze veilige haven, want buiten dreigde er gevaar; wilde dieren en potentieel gevaarlijke mensen uit andere stammen. Afwijzing en er alleen voor komen te staan was dus levensgevaarlijk voor ons, waardoor we nu nog steeds hard worden geraakt wanneer we worden afgewezen of wanneer we het gevoel hebben er niet meer bij te horen.
Wat nóg pijnlijker is, zeker als kind, is voelen dat je ouders boos of teleurgesteld zijn op ons. Zelfs wanneer onze ouders algemeen boos, verdrietig of depressief zijn, geloven we als kind dat we ‘onze job’ niet goed doen, want we verwachten dat we onze ouders blij maken. Zijn onze ouders niet blij, dan voelt het alsof wij zelf als kindje falen en voelen we ons enorm kwetsbaar. Daarom zullen we er alles voor doen om onze ouders blij en tevreden te maken… op de kost van onze authenticiteit.
Het gevolg is dat jij je dus, ook als volwassene, gaat aanpassen om aardig gevonden te worden en dat je heel vaak “ja” zegt terwijl je zo graag “nee” zou zeggen.
Wat betekent fawning?
Fawning is een overlevingsmechanisme dat mensen ontwikkelen als reactie op angst of gevaar, vaak door langdurige blootstelling aan emotionele manipulatie, controle, misbruik, of intense kritiek. Het is één van de vier traumaresponsen (naast fight, flight en freeze) en wordt gebruikt om conflicten te vermijden, afwijzing te voorkomen en veiligheid te waarborgen door anderen tevreden te stellen.
Met fawning ga je overmatig instemmen met anderen om confrontaties te vermijden en vaak is dit onbewust en automatisch gedrag, vooral bij triggers die jou aan een bedreigende situatie doen denken.
Doordat het vaak onbewust gedrag is, zullen de mensen in jouw directe omgeving zijn (vriendinnen, familie, mogelijk collega’s) die je ervan proberen bewust te maken dat je dit niet hoeft te doen, waarbij jij gaat verdedigen waarom je het doet. Je gaat zelfs verdedigen waarom jij verantwoordelijk bent voor de gevoelens van degene die het fawnen bij jou triggeren.
Voor je verder gaat in dit artikel; jij bent écht niet verantwoordelijk voor de gevoelens van een ander, al zéker niet voor de conclusies die de ander maakt wanneer jij een grens stelt én je hoeft je echt niet schuldig te voelen als de ander in zijn/haar slachtofferrol kruipt.
Waar bij people pleasing nog wél grenzen zijn, ook al wordt er overheen gegaan, zijn deze bij fawning compleet vervaagd.
Fawning heeft net zoals people pleasing zijn oorsprong in de kindertijd, maar bij fawning gaat het dieper aangezien dit een traumarespons is. Inconsistent liefde en veiligheid ontvangen als kind of opgroeien in een bedreigende omgeving kunnen oorzaken zijn van fawning, maar het kan net zo goed ontstaan bij het gevoelige kindje dat hyperalert is op de emoties van haar ouders, omdat ze misschien heeft gehoord dat haar ouders éigenlijk geen kinderen wilde en ze ook gepest werd op school en onbewust de keuze maakte: “I’ll be anything you want”.
Het verschil:
- Intentie: Bij fawning gaat het primair om overleven en veiligheid. Bij people pleasing draait het meer om sociale acceptatie en goedkeuring.
- Diepte: Fawning is vaak dieper geworteld in trauma en gaat gepaard met een sterke angst voor afwijzing of conflict, terwijl people pleasing een meer algemene sociale gewoonte kan zijn. Bij people pleasing is het nog een keuze terwijl het bij fawning onbewust gaat en het echt in je systeem zit (wat niet wil zeggen dat je het er niet kan uit krijgen).
Beide patronen kunnen overlappen en ongemakkelijk voelen, omdat je jezelf aanpast om anderen tevreden te stellen, maar fawning heeft vaak een sterkere link met trauma en angst.
Wat is de impact van people pleasen? (en fawnen)
Pleasen of fawnen helpt niet, ook niet de relatie met de persoon waarmee je het doet, want je doet het om de ander niet boos, teleurgesteld of verdrietig te maken en om jezelf niet schuldig te voelen, maar je neemt het de ander ondertussen kwalijk omdat je niet authentiek jezelf kan zijn. Hierdoor ontstaat er een kloof tussen jou en degene die je probeert te pleasen.
Wat je eigenlijk zegt tegen de persoon die je probeert te pleasen is, “Ik geloof niet in jouw capaciteit om de waarheid aan te kunnen”, wat ook niet erg liefdevol en respectvol is.
Wanneer je een ander probeert te pleasen of te fawnen, wat altijd ten koste van jezelf gaat, zeg je onbewust tegen jezelf “Ik ben minderwaardig”, “Ik ben onbelangrijk” en “Ik ben niet genoeg”. Het is een vicieuze cirkel waarbij het pleasen of fawnen ertoe leidt dat je jezelf als minderwaardig beschouwt en waarbij het minderwaardig voelen ertoe leidt dat je nog meer gaat pleasen of fawnen.
Bij people pleasing geef je vanuit een leeg kopje, waardoor je jezelf uitput en niets meer overhoudt voor jezelf. Bij echte vriendschap of liefde geef je vanuit de overflow – het extra dat je kunt delen nadat je eerst goed voor jezelf hebt gezorgd.
Ik weet dat het moeilijk is om iets op te geven dat bijna werkt, maar dit zal nooit werken. Je zal zelf nooit gelukkig zijn als je blijft pleasen.
Hoe kun je fawning en pleasen doorbreken?
Praktische tips om grenzen te stellen
Leren leven met oncomfortabele gevoelens om jezelf te bevrijden van people pleasing
Wanneer je probeert te breken met het patroon van people pleasing, kom je onvermijdelijk in aanraking met oncomfortabele gevoelens. Schuld, schaamte en angst steken de kop op wanneer je “nee” zegt, je grenzen stelt of niet langer voldoet aan de verwachtingen van anderen. Deze gevoelens kunnen intens en overweldigend aanvoelen, maar ze zijn een essentieel onderdeel van het proces naar authenticiteit en zelfacceptatie.
Veel van deze emoties komen voort uit ons verleden. Als kind hebben we vaak geleerd dat onze waarde afhangt van hoe goed we anderen tevreden stellen. Wanneer je nu die oude patronen doorbreekt, voelt het alsof je iets “verkeerd” doet. Maar wat als die gevoelens geen vijand zijn? Wat als ze juist een gids kunnen zijn naar groei?
Het leren accepteren van die emoties is cruciaal. Zoals we hebben gezien, is rouw – het vermogen om een verlies of verandering te verwerken – ingebouwd in onze hersenen. Net zoals een kind moet leren omgaan met verdriet na het verlies van een huisdier of een scheiding, kunnen wij leren omgaan met het ongemak van verandering.
In plaats van die gevoelens te vermijden of te bestrijden, kun je ze erkennen: “Dit voelt ongemakkelijk, maar het is oké. Dit is een teken dat ik groei.” Door die emoties te valideren, net zoals je de emoties van een kind zou erkennen, kun je jezelf de ruimte geven om te leren dat je deze gevoelens kunt verdragen zonder in te storten.
Het doorstaan van die moeilijke emoties versterkt je innerlijke kracht. Je leert dat je, zelfs zonder iemand te pleasen, nog steeds oké bent. Door deze ongemakkelijke gevoelens te omarmen in plaats van ervoor weg te lopen, word je meer verbonden met jezelf en minder afhankelijk van externe goedkeuring. Uiteindelijk is dat de sleutel tot een authentiek en vrij leven.
Herinner jezelf aan jouw waarde
Herinner jezelf op dagelijkse basis aan het onwankelbare feit dat jij genoeg bent. Dat jij goed bent precies zoals je bent en dat jij het verdient om goed in je vel te zitten, om je batterijen op te laden en om ook gewoon eerst voor jezelf te zorgen. Het is net zoals in het vliegtuig waarbij je eerst je eigen zuurstofmasker moet opzetten vóór je een ander helpt.
Herinner jezelf aan jouw waarde met de affirmatie “Ik ben genoeg”:
- Schrijf het op post-its en plak deze op verschillende plaatsen in je huis of op je computer op je werk
- Zet een reminder in je gsm waarbij je zeker 2 à 3 keer per dag de reminder krijgt “Ik ben genoeg”
- Maak een kunstwerkje rond “Ik ben genoeg”
- Zeg het terwijl je jezelf aankijkt in de spiegel
Wanneer hulp inschakelen?
Het kan enorm frustrerend zijn als je merkt dat je steeds in hetzelfde patroon van people pleasing of fawning blijft hangen. Zelfs als je begrijpt waarom je het doet, lijkt het alsof je er niet uit geraakt. Dat komt vaak doordat deze gedragingen diep in je onderbewustzijn zijn geworteld. Ze zijn ontstaan in je opvoeding of als een overlevingsmechanisme, meestal in je kindertijd, en voelen nu bijna als een reflex.
RTT (Rapid Transformational Therapy) kan helpen om die patronen te doorbreken. Het werkt op een dieper niveau, daar waar deze overtuigingen zijn ontstaan. Vaak gaat het om gedachten zoals: “Ik moet anderen tevreden stellen om geaccepteerd te worden” of “Mijn behoeften doen er niet toe.” RTT helpt je die overtuigingen te herkennen, te begrijpen waar ze vandaan komen, en vooral: ze te vervangen door nieuwe, gezonde overtuigingen.
Als je daarnaast op zoek bent naar praktische tools en een duidelijk pad naar meer zelfvertrouwen en authenticiteit, dan biedt het Being Unstoppable-traject je extra ondersteuning. Het traject combineert inzichten in je gedrag en emoties met oefeningen en begeleiding om je stap voor stap los te maken van het people pleasing.
Of je nu kiest voor RTT, het traject, of beide, het belangrijkste is dat je niet vast hoeft te blijven zitten in deze patronen.
Het kan echt anders. Je mag voor jezelf kiezen – en sterker nog, dat maakt je niet egoïstisch, maar je geeft net de ander de mogelijkheid om jou écht te kennen, niet enkel maar het kleine deeltje dat je tot nu toe liet zien, maar de prachtige persoon die je werkelijk bent.
Ontvang je graag mijn begeleiding, stuur me dan even een mailtje, bel me even op het nummer +32 495 18 36 68 of boek meteen een kennismakingsgesprek.
Wil je me helpen groeien op Instagram?
Het is mijn missie om mensen te inspireren met wijsheid, tips en how-to’s zodat persoonlijke ontwikkeling leuk en inspirerend wordt!
Volg mij op @nikivanoppens en deel het aan de eerste persoon waar je aan denkt.
